İşyerindeki fiziki çevre şartları sebebiyle işçilerin maruz kaldıkları sağlık sorunları ve mesleki risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılmasının İşyeri Hekimi tarafından sağlanmasıdır.

Türkiye’de
6 dakikada bir iş kazası oluyor.
180 dakikada 1 kişi sakat kalıyor.
6 saatte bir kişi hayatını kaybediyor.

Her gün ise;
210 iş kazası olmakta,
4 kişi, iş kazası sonucu hayatını kaybetmekte,
6 kişi, iş kazası sonucu iş göremez hale gelmektedir.

İş kazası ne demektir? Bu konuda çeşitli tanımlar vardır. Örneğin Uluslar Arası Çalışma Örgütü (ILO)’ya göre iş kazası; belirli bir zarara ya da yaralanmaya neden olan beklenmeyen ve önceden planlanmamış bir olaydır.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO)’ya göre ise, önceden planlanmamış, çoğu kez kişisel yaralanmalara, makinelerin, araç ve gereçlerin zarara uğramasına, üretimin bir süre durmasına yol açan bir olaydır.
Görüldüğü gibi iş kazası kavramının pek çok tanımı vardır. Yine de emniyetsiz hareket ve şartlardan doğan, çalışanların can güvenliğini tehlikeye sokan, çoğu zaman yaralanmalara, makine ve teçhizatın zarara uğramasına veya üretimin bir süre durmasına yol açan, önceden planlanmamış olaylar şeklinde tanımlanabilir. İş kazasının tanımındaki en önemli unsur, ani ve beklenmeyen bir olay olmasıdır.
İş kazaları nedenleri hakkında kısaca aşağıdaki faktörlerden bahsedilebilir:

Uluslararası Çalışma Teşkilatının 199 ülkede yapılan istatistiklerine göre iş kazalarının nedenleri üç grupta toplanmıştır.
1 Güvensiz Davranışlar %79.5
2 Güvensiz şartlar %19.5
3 Bilinmeyen %1

Yani iş kazalarının %99’u İnsan Hatası iken ancak %1’i ŞANS faktörüne bağlıdır.

Güvensiz Davranışlar:
Görev verilmeden veya uyarılara aldırmadan sorumsuz biçimde çalışmak,
Tehlikeli hızda çalışmak ya da alet kullanmak,
Güvenlik donanımını kullanılmaz duruma sokmak,
Yükleme, kaldırma, yerleştirme...vb. çalışmalarda güvenlik kurallarına uymamak.

Güvensiz Şartlar:
Makinelerde koruyucu olmaması veya yetersiz olması
Kusurlu ve eskimiş aletler, takımlar,
Ortamın düzensiz dağınık olması,
Yetersiz aydınlatma,
Uygun olmayan veya eskimiş koruyucu malzemeler,(İş elbisesi,gözlükv.b)
Güvensiz çalışma yöntemleri.
Yetersiz havalandırma
İşyeri zorlukları,
Yorgunluk, uykusuzluk,
İş yeri sıcaklığının uygunsuzluğu,
Mesai süresinin çok uzun olması
gibi sebebler kaza oranını arttırmaktadır.

En sık neden olan Güvensiz Davranışlar ve Güvensiz Şartlar faktörleri insan hatası sonucu kaynaklanan durumlar olup, önlenmeleri mümkündür. İnsan hatalarının önüne geçmenin en etkili yolu ise gerekli ve yeterli eğitimlerin verilmesinden geçmektedir. Bu eğitimleri işyeri güvenlik uzmanları ve işyeri hekimleri beraber vermektedirler. Ancak ülkemizde İşyeri Hekimliği ve İşyeri Güvenliği kavramları henüz yerli yerine oturtulmamış olduğundan, iş kazalarında yeterli azalma sağlanamamıştır. Ülkemizde son yıllarda kamuoyunun da yoğun tepki gösterdiği iş kazaları ve toplu ölümlerdeki artışlar, devletin bu konuda gerekli önlemleri almasını dayatmıştır. Önlem alma konusunda devletin oldukça geç kaldığı bir gerçektir. Ancak bu durumun sürdürülmesinin artık mümkün olmadığı da bir diğer gerçektir, üstelik, madenlerde, inşaatlarda meydana gelen iş kazalarında toplu ölümlerin olması, yoğun bir kamuoyu baskının ortaya çıkmasına neden olmuştur.
Konumuz açısından işyeri hekiminin tanımını yapacak olursak, İşyeri Hekimi: İşyerinde, çalışanların işe bağlı sağlık sorunlarından korunmaları, meslek hastalıklarının, kazalara bağlı yaralanmaların ve maluliyetlerin önlenmesi, işyerinde çalışma koşullarının iyileştirilmesi, çalışanların sağlığının ve sağlık bilincinin geliştirilmesi amacıyla tam bir mesleki bağımsızlık içinde bilgi ve becerilerini kullanması gereken, mesleki faaliyetlerini işyerinde sürdüren hekimdir.

Ülkemiz mevzuatına göre İşyeri Hekiminin Temel Görevleri hakkında şunlar söylenebilir:
1- İşyeri Hekiminin Rehberlik Görevi
İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri kapsamında çalışanların sağlık gözetimi ve çalışma ortamının gözetimi ile ilgili işverene rehberlik yapmak.
2- İşyeri Hekiminin Risk Değerlendirmesi Yapma Görevi
İş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapılmasıyla ilgili çalışmalara ve uygulanmasına katılmak, risk değerlendirmesi sonucunda alınması gereken sağlık ve güvenlik önlemleri konusunda işverene önerilerde bulunmak ve takibini yapmak.
3- İşyeri Hekiminin Sağlık Gözetimi Görevi
Sağlık gözetimi kapsamında yapılacak işe giriş ve periyodik muayeneler ve tetkikler ile ilgili olarak çalışanları bilgilendirmek ve onların rızasını almak.
4- İşyeri Hekimliği nin Eğitim, Bilgilendirme ve Kayıt Görevi
Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin ilgili mevzuata uygun olarak planlanması konusunda çalışma yaparak işverenin onayına sunmak ve uygulamalarını yapmak veya kontrol etmek.
5- İşyeri Hekiminin İlgili Birimlerle İşbirliği Görevi
Sağlık gözetimi sonuçlarına göre, iş güvenliği uzmanı ile işbirliği içinde çalışma ortamının gözetimi kapsamında gerekli ölçümlerin yapılmasını önermek, ölçüm sonuçlarını değerlendirmek.
İş kazalarının nedenleri ve işyeri hekiminin tanımından da anlaşılacağı üzere, iş kazalarının önlenmesinde işyeri hekimlerinin de oldukça fazla önemi vardır. Yani işyeri hekimlerinin etkin ve verimli işlevlere sahip olmaları, iş kazalarının önemli ölçüde azaltacaktır. Özellikle eğitim konusu en etkili faktördür. Ancak uygulamada işverenler, işyeri hekimini reçete hekimi gibi görme eğilimindedirler. Bu ise işyeri hekiminde, işverende ve çalışanda farklı değerlendirmelere yol açmakta, işyeri hekiminin iş kazalarının önlenmesinde etkinliğini ve verimliliğini düşürmektedir.
Her konuda olduğu gibi, insan hayatının oldukça fazla riske girdiği yerlerden olan çalışma ortamlarında, iş yeri hekimlerinin, İşyeri güvenliği uzmanları ile beraber eşgüdüm içerisinde yapacakları eğitim faaliyetleri, iş kazalarının, mesleki hastalıkların önlenmesinde etkili olacak, bu da iş güvenliğinin ve dolayısıyla da üretim maliyetinin düşürülmesinde önemli rol oynayacaktır.
İş yeri kazalarının önlenmesinde, işyeri hekimlerinin ve işverenlerin duyarlılıklarının arttırılması gereklidir. İşyerinde yapılacak çalışan ve aynı zamanda işveren eğitimleri hem insan sağlığını ve yaşamını korumada etkinliği arttıracaktır. Hekimlikte bilinen bir gerçek vardır: Halk sağlığını koruyucu önlemler, hastalıkları iyileştirici önlemlerden daha ucuza mal olur. Buradan hareketle işyerlerinde risk önleme çalışmalarının maliyeti, oluşan/oluşacak kazaların getireceği maliyetten daha düşük olacaktır. Böylece işveren ve ülke ekonomisi açısından daha az maliyetli üretim yapılmış olacak, çalışanlarında daha sağlıklı ve güvenli ortamlarda üretime katkıları sağlanmış olacaktır.